اتصالات فیتینگ

اتصالات فیتینگ اتصالاتی است که در لوله کشی استفاده می شود. به صورت کلی می توان گف کار لوله کشی بدون اتصالات فیتینگ امکان ندارد. اتصالات فیتینگ انواع مختلفی دارد که هر کدام کارایی و کاربرد خاص خود را در لوله کشی دارند. در ادامه مقاله با ماهیت اصلی و انواع فیتینگها آشنا خواهید شد.

فیتینگ چیست؟

فیتینگ(FITTINGE)  یا اتصالات فیتینگ به ابزارهای گفته می شود که در لوله کشی برای کاربرد های متفاوت استفاده می شوند. هرکدام از فیتینگ ها اهداف متفاوتی دارند اما همه ی آنها در یک مورد مشترک هستند، آن هم اینکه هر موقع بخواهیم خط مستقیم لوله را به هر طرفی بچرخانیم از اتصالات فیتینگ استفاده می کنیم. پس فیتینگ ها به اتصالاتی گفته می شود که هرموقع بخواهیم در لوله کشی تغییر مسیر بدهیم از اتصالات فیتینگ استفاده می کنیم.

مواد اولیه اتصالات فیتینگ

مواد اولیه انواع اتصالات فیتینگ، از فلزات و پلیمر ها به وجود آمده اند. از پرکاربردترین آنها در فلزات می توان به اتصالات برنجی، اتصالات استیلی و اتصالات چدنی نام برد. در پلیمرها هم می توان از اتصالات پلی اتیلن ها، تفلونی و اتصالات کامپوزیتی نام برد.

انواع اتصالات فیتینگ و کاربرد آنها

• زانو یا زانویی ها
این اتصالات معمولا در اندازه جهت های ۴۵ و ۹۰ درجه در خط لوله کشی قرار می گیرند. اغلب در شعاع های بزرگی استفاده می شوند. به عنوان مثال در ساختمان های مسکونی بزرگ زمانی به کار برده می شوند که آب در جهت متفاوت خط لوله کشی به راحتی حرکت کند.
• مهره ماسوره 
یکی از اتصالات پرکاربرد بین متقاضیان است. اتصال بین دو لوله را برقرار می کند و دارای دو سمت نر و مادگی است. یعنی بر اساس اتصالی که انجام می شود، می تواند لوله را به دو نوع مادگی و نر تبدیل کند.از این نوع فیتینگ ها در لوله های pvc و مسی استفاده می شود.
• کاهنده 
اتصال دو لوله با قطرهای متفاوت یا کمتر از سایز خط لوله کشی توسط فیتینگ کاهنده بهم دیگر وصل می شوند. کاهنده دو نوع هم مرکز و غیر هم مرکز دارد. در کاهنده هم مرکز محور خط اصلی لوله ها در یک راستا است. در کاهنده غیر هم مرکز خط صاف لوله ها به دو صورت رو به پایین و رو به بالا تشکیل و اجرا می شود.
• سرشیر
این نو اتصالات امکان دارد برایتان بسیار آشنا باشد. چون در اتصالات شیلنگ ها در فشار آب زیاد از آن استفاده شده است. این نوع اتصالات دارای یک سر نر هستند که به لوله آب وصل می شوند و سر دیگر آنها وارد شیلنگ آب می شود. سرشیرها معمولا در جنس های پلاستیکی و فلزی و در سایز های مختلفی وجود دارند.
• سه راهی (Tee)
برای انشعاب گرفتن از یک خط لوله راه های متفاوتی هست که یکی از آنها فیتینگ سه راهی است. این فیتینگ به علت شکل ظاهری که دارد به آنها  Tee گفته می شود. فیتینگ سه راهی دو نوع دارد: سه راهی همسایز و سه راهی کاهنده.
در سه راهی همسایز هر سه دهانه سه راهی یک سایز و اندازه خط اصلی لوله کشی است. اما در سه راهی کاهنده انشعاب یا نافی Tee  کمتر از  سایز خط اصلی لوله کشی است‌.
• کوپلینگ
کوپلینگها از انواع پرکاربرد فیتینگ ها هستند. کوپلینگ ها برای اتصال لوله های هم سایز و هم قطر استفاده می شوند. معمولا برای تعمیرات لوله ها کاربرد دارند. به عنوان مثال برای رفع نشتی لوله آب استفاده می شود. این نوع اتصالات دارای دو دسته هستند:

• کوپلینگ فشرده 
  
• کوپلینگ باریک

کوپلینگ فشرده با لایه درزگیری که خودش داره لوله ترکیده شده را آب بندی و قفل می کند که دچار نشتی نشود. کوپلینگ باریک در وسط لوله ترکیده شده قرار می گیرد.
• چهارراه های اتصال
این نوع فیتینگ ها از چهار طرف باز بوده و می توانند به چهار تا لوله وصل شوند. چهارراه ها می توانند از سه طرف خود، ورودی و از یک طرف خروجی و برعکس،از یک طرف ورودی و از سه طرف دیگر خروجی قرار گیرند.
به دلیل  اینکه فیتینگ چهارراه از چهار طرف به لوله متصل است فشار زیادی را تحمل می کنند، آنها را به صورت یکپارچه می سازند.
• بوشن روپیچ توپیچ
این نوع اتصالات هم در درون خود هم در بیرون خود دارای رزوه هستند که می تواند در هر طرف به لوله با شیارها وصل شوند. این نوع اتصالات در لوله کشی به عنوان کاهنده استفاده می شوند و سری آنها از نوع مادگی است.
• درپوش (cap)
وسیله ایی برای بستن خط لوله کشی است. درپوش ها در سه حالت لب به لب، جوش ساکتی، رزوه ایی مورد استفاده در صنعت لوله کشی قرار می گیرند. نوعی از درپوش های موقت وجود دارد که جنس آن فولادی است برای تست فشار زیاد بر روی لوله جوش داده می شوند که با آنها cap plate گفته می شود. Plug نوعی دیگر از درپوش ها است که به صورت رزوه ایی بر روی لوله قرار می گیرد.
• پوشش مکانیکی
این نوع فیتینگ دوتا لوله را به هم وصل می کند و اتصالشان را بسیار راحت تر می کند. فقط باید پیچ های روی پوشش مکانیکی را به کمک پیچ گوشتی  سفت نمایید. لایه ی رزین درون پوشش وقتی سفت می شود لوله را آّب بندی می کند. به همین دلایل این نوع فیتینگ در تعمیرات کاربرد دارد.
• مغزی
این نوع فیتینگ به جای اتصال لوله ها، فیتینگ ها را به هم وصل می کند و کاربردهای کوچک فراوانی دارد. مغزی ها انواع مختلفی دارند مانند پلاستیکی، استیل، گالوانیزه و مسی تولید می شوند. سری مغزی ها از نوع نر بوده و سایز عرض آنها در اندازه های متفاوت است.
مزایای فیتینگ ها 
به دلیل مواد اولیه، تولید آنها امکان پذیر است.

معایب فیتینگ ها

• بدلیل رزوه های به کار رفته مقاومت لوله پایین می آید.
  
• نشتی از اتصالات
  
• استفاده از آنها در دمای بالاتر از 625 فارنهایت غیر مجاز است.
  
• در قسمت هایی که امکان فرسودگی و خوردگی وجود دارد استفاده نمی شوند.
  
• امکان نیاز به آب بندی در این نوع اتصالات وجود دارد.

 سخن آخر

در این مقاله متوجه این شدید که چند نوع اتصالات است و در چه مکان هایی کاربرد دارند . با کارایی فیتینگ ها و معایب و مزایای آنها آشنا شدید.